Łowicki Ośrodek Kultury zaprasza na koncert galowy Dziecięco-Młodzieżowego Zespołu Ludowego „Koderki” z okazji Jubileuszu 30-lecia działalności zespołu przy placówce. To wyjątkowe wydarzenie odbędzie się w Boże Ciało, 8 czerwca 2023 (czwartek) w godz. 14:00-17:00 na scenie muszli koncertowej w parku „Błonia”. Na scenie zaprezentują się wszystkie grupy zespołu. Będzie czas na wspomnienia i podziękowania. Jednym z punktów koncertu będzie promocja płyty CD „Koderki 2023”.

Koncert poprowadzą Anna Staniszewska, Maciej Malangiewicz i Eligiusz Pietrucha.

Tego wydarzenia nie można przegapić!

Zarys historii Dziecięco-Młodzieżowego Zespołu Ludowego „Koderki”.

Geneza powstania Dziecięco–Młodzieżowego Zespołu Ludowego „Koderki”, sięga 1957 roku i ściśle wiąże się z działalnością Dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca „Budowlani” powstałego przy Łowickim Przedsiębiorstwie Budowalnym. Choreografem był wówczas Piotr Cecha, a kierownikiem i kronikarzem zespołu Tadeusz Peńsko.

31 maja 1977 roku zespół „Budowlani” przeszedł pod opiekę Spółdzielni Mieszkaniowej w Łowiczu. Wspierała go w tym czasie również Polska Spółdzielnia Spożywców „Społem”. Po przejściu pod skrzydła Spółdzielni została zmieniona nazwa zespołu. Zespół określany był nazwą Zespół Pieśni i Tańca przy Spółdzielni Mieszkaniowej w Łowiczu. Opiekę nad zespołem powierzono Annie Dąbrowskiej, a choreografem był nadal Piotr Cecha. W 1978 roku Piotr Cecha, ze względu na zły stan zdrowia zrezygnował z dalszego prowadzenia zespołu. Kierownictwo artystyczne na krótką chwilę powierzono muzykowi Stefanowi Winnickiemu.

Z początkiem 1980 roku, działalność zespołu została na chwilę zawieszona. Powodem był brak odpowiedniej kadry instruktorskiej. Mając na uwadze dotychczasowe osiągniecia zespołu Łowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa rozpoczęła poszukiwania osób, które podjęły by się dalszego jego prowadzenia. Udało to się zrobić dopiero, 9 października 1980 roku. Nowymi instruktorami zostali: znakomity choreograf Leszek Woszczyński, kierownik Zespołu Pieśni i Tańca „Anilana” w Łodzi oraz muzyk i organista Jan Petera z Żychlina. Jak się okazało, byli oni jednymi z najlepszych instruktorów w historii zespołu!

Jednym z największych osiągnieć zespołu w tym czasie było zdobycie Złotej Jodły na XIII Harcerskim Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej w Kielcach w 1986 roku. To właśnie na tym festiwalu zespół wystąpił po raz pierwszy jako Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca „Koderki” z Łowicza! Nazwę wymyśliła jedna z mam dzieci tańczących w zespole Władysława Kuźmiszyn. Pochodzi ona od „kodry”, prostokątnej, kolorowej, kwiatowej i tematycznej wycinanki łowickiej. Członkowie zespołu tworzyli w tym czasie również 111 Harcerską Drużynę Artystyczną „Koderki” przy Łowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej, której przewodził Komendant Chorągwi Skierniewickiej Lech Iwanowski.

Pod kierownictwem choreografa Leszka Woszczyńskiego oraz muzyka Jana Petery zespół wspaniale się rozwijał. Wyjeżdżał wielokrotnie za granicę m.in. do Pont-a-Musson i Ventabren we Francji oraz Leningradu (Sankt Petersburgu) w Rosji. „Koderki” zapraszane były na liczne imprezy masowe, przeglądy i festiwale. Zespołowi grała wówczas jedna z najlepszych ówczesnych kapel ludowych w składzie: Andrzej Szymański (akordeon), Józef Kossowski (skrzypce), Edward Bednarek (klarnet) i Adam Cipiński (bębenek z tralka). Ogromne zasługi dla zespołu miał również Janusz Kaźmierczak, który opiekował się zespołem pod kątem muzycznym i kierował kapelą.

Po odejściu Leszka Woszczyńskiego prowadzenie zespołu powierzono choreograf Beacie Mońce. Zespół prowadziła bardzo krótko ponieważ w 1992 roku „Koderki” przeszły pod opiekę Miejskiego Domu Kultury w Łowiczu. który po wolnościowym i ustrojowym przełomie, przekształcony został w Łowicki Ośrodek Kultury, działający do dziś. Wówczas dla zespołu rozpoczął się nowy rozdział działalności. Placówka mieściła się wówczas w budynku przy ul. Podrzecznej. Później w przy ulicy Pijarskiej, w której działało Kino „Bzura”. Dziś działa w swoim pierwotnym miejscu przy ul. Podrzecznej 20.

Powodem zmiany patrona i przekazania zespołu do MDK był brak możliwości dalszego prowadzenia zespołu przez ŁSM. Spowodowane to było głównie zmianami ustrojowymi. Na skutek transformacji rynkowej zmieniono statut spółdzielni, który uniemożliwiał jej dalsze prowadzeni i finansowanie zespołu. Przekazano go więc do MDK, czyli placówki której głównym celem było prowadzenie działalności społeczno-kulturalnej w Łowiczu. Co ważne, oprócz dobrze uformowanego i zdobywającego sukcesy zespołu ludowego ŁSM przekazała nieodpłatnie MDK również stroje ludowe, które były wykorzystywane w czasie występów, a bez których zespół nie mógłby dalej funkcjonować. Był to znaczący dar, ponieważ stroje te, są bardzo drogie i przy ówczesnych warunkach ich skompletowanie byłoby dość trudne i czasochłonne.

W tym czasie pracę z zespołem zakończyli formalnie Leszek Woszczyński, Jan Petera i Beata Mońka.

Nowym choreografem zespołu został Bernard Kielak, a instruktorem muzycznym Jerzy Krystecki. Niestety pod kierownictwem nowej kadry zauważalny był spadek poziomu zespołu. Spowodowany był on głównie odejściem starszej grupy dzieci i długie szkolenie nowych członków, co ważne niezbyt licznej w tym czasie. Po prostu nie było zbyt wielu chętnych aby tańczyć w zespole ludowym. Przy MDK zaczął działać zespół tańca współczesnego „Drops” i głównie tam dzieci chciały uczyć się tańczyć. Skład „Koderek” tworzyło 16 dzieci w wieku od 7 do 13 lat, a „Dropsa” 19 dzieci. Różnica ta, chociaż niewielka w pewien sposób odzwierciedla zainteresowanie dzieci i młodzieży pomiędzy tańcem ludowym, a tańcem współczesnym. Do najważniejszych osiągnieć „Koderek” tego okresu należy zaliczyć występ, 27 maja 1993 roku w popularnym programie muzycznym dla dzieci i młodzieży „Tęczowy Music Box”.

W 1997 roku choreografem zespołu został Marcin Klimczak. Zespół tworzony był kolejny raz od podstaw. W działaniach tych w latach 1999-2000 wspierał ŁOK Leszek Woszczyński. Poziom artystyczny grupy znacznie się poprawił. Do najważniejszych osiągnieć zespołu w tym czasie należy zaliczyć m.in. w styczniu 1998 roku pierwszą prezentację „Jasełek Łowickich” autorstwa bp. Józefa Zawitkowskiego w Kinie „Bzura” w Łowiczu.

Biskup przez wiele lat, aż do swojej śmierci w 2020 r. bardzo wspierał zespół artystycznie oraz otaczał go duchową opieką. Pisał dla „Koderek” m.in. teksty kolęd i pastorałek. Zespół występował we Francji, w Hiszpani, w Stanach Zjednoczonych, w Kanadzie oraz we Włoszech. Podczas pobytu we Włoszech „Koderki” spotkały się z Ojcem Świętym Janem Pawłem II w Watykanie. 16 lutego 2001 r. odbyła się premiera płyty pt. „Łowickie granie”, wydanej przez Łowicki Ośrodek Kultury na której znalazło się kilka utworów śpiewanych przez „Koderki”.

W 2002 roku kierownikiem zespołu został muzyk Eugeniusz Strychalski. Od 1980 roku dyrektor Społecznego Ogniska Muzycznego w Łowiczu i założyciel Łowickiej Orkiestry Kameralnej a od 1999 roku również Dziecięco–Młodzieżowej Kapeli Ludowej Ziemi Łowickiej. A choreografem Jacek Lewandowski. Był on wybitnym, wieloletnim i doświadczonym choreografem tańca ludowego wielu zespołów. Swoje 30 letnie doświadczenie zdobywał w Państwowym Zespole Ludowym Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego.

Przez wiele lat był konsultantem zespołów folklorystycznych na wielu festiwalach w Polsce, a od 2016 roku pełnił funkcję wojewódzkiego konsultanta zespołów folklorystycznych z ramienia Łódzkiego Domu Kultury. Taniec ludowy był jego pracą i pasją, która wiązała go z wieloma zespołami ludowymi w Polsce i za granicą. Pozom prezentacji artystycznej „Koderek” był bardzo wysoki. 20 Lipica 2003 roku „Koderki” zajęły I miejsce i po raz drugi sięgnęły po nagrodę główną Złota Jodłę na XXX Międzynarodowym Festiwalu Dzieci i Młodzieży w Kielcach! Zespół koncertował w Polsce i za granicą. W 2010 roku wydał płytę z nagraniem „Kolęd i Pastorałek”. Jej wznowienie nastąpiło w 2015 r.

W 2012 choreografem zespołu została Katarzyna Polak, znana z prowadzenia Zespołu Pieśni i Tańca „Blichowiacy”. Dzięki jej pracy zespół ten zdobył największe laury i nagrody m.in. trzyletnie członkostwo w organizacji Polskiej Sekcji Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych Festiwali i Sztuki Ludowej C.I.O.F.F. i nagrodę im. Oskara Kolberga, przyznawaną od 1974 roku i honorującą całokształt działalności, a także wyróżniającą wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury ludowej.

Posiadała ona bardzo bogate doświadczenie zawodowe w prowadzeniu zespołów i choreografii. Pierwsza próba „Koderek” z nową choreograf odbyła się, 12 stycznia 2012 roku. Instruktorem śpiewu została Ewa Smerecka. Poziom występów znowu osiągnął poziom najlepszych prezentacji artystycznych. Zespól zaczął zdobywać wiele nagród na festiwalach w Polsce i za granicą. Po odejściu Ewy Smereckiej instruktorem śpiewu została znakomita skrzypaczka Weronika Mońka-Chwała.

Zespołowi obecnie przygrywa znakomita kapela ludowa pod kierownictwem Szymona Mońki (akordeon). Zespół koncertował: na Słowacji (2013), we Francji (2014), w Niemczech i na Węgrzech (2015), w Grecji (2017), na Ukrainie (2018) oraz Macedonii (2019). W 2015 roku „Koderki” wzięły udział w nagraniu swojej drugiej płyty CD pt. „Po nasymu i wasymu”. Powstała ona w ramach projektu Marka Folklor Łowicki, wdrożenie i promocja marki regionalnej Miasta Łowicza – etap II, realizowanego przez Urząd Miejski w Łowiczu.

30 czerwca 2019 roku najmłodsza grupa „Koderek” wystąpiła przed następcą tronu Cesarstwa Japonii księciem Akishino i małżonką, księżną Kiko. Koncert odbył się na terenie mini skansenu przy Muzeum w Łowiczu.

Obecnie zespół działa przy Łowickim Ośrodku Kultury mieszczącym się przy ul. Podrzecznej. Dyrektorem placówki wspierającej zespół jest Maciej Malangiewicz. Osobą pomagająca zespołowi z ramienia ŁOK Anna Zabost. Jego stała siedziba mieści się obecnie w budynku dawnego Gimnazjum nr. 1 przy Alejkach im. Henryka Sienkiewicza (należy on do Urzędu Miejskiego w Łowiczu). Członkami zespołu nadal są dzieci i młodzież łowickich szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Obecnie liczy on około 80 członków i ćwiczy w trzech grupach wiekowych: 6-10 lat; 11-15 lat oraz 16-19 lat.

W swoim repertuarze grupy prezentują przede wszystkim tańce i śpiewy regionu łowickiego, który jest najbliższy sercu członków zespołu. Jest on przekazywany z pokolenia na pokolenie w tradycji, obrzędach i zwyczajach. Występują z obrzędem wielkanocnym „Chodzenie po dyngusie”, który wielokrotnie był nagrywany na potrzeby Telewizji Polskiej. „Koderki” wykonują również śląskie zabawy dziecięce, suitę krakowską, śląską, lubelską i suitę Beskidu śląskiego. Zespół posiada bardzo bogaty program, który składa się z pięknych kolęd i pastorałek.

Zespół „Koderki” nadal uczestniczy w Festiwalach Folklorystycznych, przeglądach i konkursach na terenie kraju jak i poza jego granicami oraz w nagraniach telewizyjnych. W dorobku ma występy m.in. dla : TVP Kultura, TVP 1 „Ziarno”, „Dzień dobry TVN” i „Petersburski Music Show”.

Koderki najczęściej występuj w stroju łowickim, nazywanym również Księżackim. Strój damski składa się z białej koszuli z szerokimi rękawami haftowanymi ornamentem kwiatowym, czarnego wyszywanego gorsetu doszytego do spódnicy w różnokolorowe pionowe pasy, fartucha w tej samej tonacji obszytego szeroką czarną, aksamitką zdobioną w łowickie kwiaty haftowane jedwabiem lub koralikami. Na nogach białe pończochy i czarne wysokie trzewiki sznurowane czerwonymi tasiemkami.

Strój męski: wełniane szerokie spodnie w pomarańczowo-zielone lub żółte, podłużne pasy. Lejbik z czarnego sukna okrywający biodra, zapięty na rząd mosiężnych guzików, przewiązany pasem w tonacji spodni. Lniana biała koszula z szerokimi rękawami zakończonymi mankietem haftowanym w kolorowe kwiaty łowickie. Pod szyją zawiązana czerwona wstążka. Na głowie twardy, czarny, filcowy kapelusz przybrany cekinami i koralikami. Na nogach czarne skórzane buty z cholewami.

W ostatnich latach zespół zdobył najważniejsze laury na festiwalach w Polsce:

2002 I miejsce na X Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Tanecznych Gorzów 2002.
2003 I miejsce na Festiwalu Zespołów Dziecięcych Centralnej Polski Łódź 2003.
2003 I miejsce i nagroda główna „Złota Jodła” na XXX Międzynarodowym Festiwalu Dzieci i Młodzieży Kielce 2003.
2004 II miejsce na III Ogólnopolskich Spotkaniach Folklorystycznych Łowicz 2004.
2005 I miejsce na Festiwalu Folklorystycznym Tradycje 2005 w Łodzi.
2006 I miejsce na VI Ogólnopolskim Festiwalu Kolęd i Pastorałek Niepokalanów 2006.
2008 I miejsce na VII Ogólnopolskich Spotkaniach Folklorystycznych Łowicz 2008.
2011 II miejsce na XVII Ogólnopolskim Festiwalu Kolęd i Pastorałek Będzin 2011.
2014 I miejsce i specjalne wyróżnienie na XIII Ogólnopolskim Festiwalu Kolęd i Pastorałek „Staropolskie kolędowanie” w Radomiu.
2016 – Nagroda główna na XVI Ogólnopolskim Festiwalu Kolęd i Pastorałek „Nasze Wieczne Kolędowanie” w Niepokalanowie.
2018 I miejsce na III Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Folklorystycznych „O kujawski wianek” we Włocławku.

Jedne z najważniejszych wydarzeń ostatnich lat zespołu:

2004 Występy we Francji. Podpisanie aktu współpracy partnerskiej pomiędzy Montoire Sur le Loir, a Łowiczem.
2005 Koncert z okazji pobytu Victora Ashe ambasadora USA w Łowiczu.
Koncert w Warszawie z okazji 80 – tej rocznicy śmierci Władysława Stanisława Reymonta.
2006 Koncert w Łowiczu w ramach Międzynarodowego Dnia Turystyki.
2008 Koncert w Muzeum w Łowiczu. Uroczystość wprowadzenia do obiegu monety o nominale 2 zł. w ramach projektu 32 Historyczne Miasta w Polsce, realizowanego przez Narodowy Bank Polski.
2010 Nagranie płyty CD Kolędy i Pastorałki w Łowickim Ośrodku Kultury.
2012 Koncert w Seminarium Duchownym podczas VIII Sympozjum Naukowego poświęconego bł. Bolesławie Lament.
2013 Koncert podczas jubileuszu V-lecia Łowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Łowicz.
2015 Udział w nagraniu programu rozrywkowego Petersburski Music Show w Telewizji Polskiej.
Nagranie płyty CD „Po nasymu i wasymu”.
Koncerty na 750–leciu Miasta Colditz w Niemczech.
Występ na 20–leciu Żłobka Miejskiego w Łowiczu.
Koncert podczas Ogólnopolskiego Zjazdu Dużych Rodzin.
2016 Udział w odsłonięciu Gwiozdy Łowickiej dla ks. bp Józefa Zawitkowskiego.
2017 Koncert z okazji 25-lecia Łowickiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
2018 – Koncert ze znaną śpiewaczką operową Alicją Węgorzewskką-Whiskerd i skrzypaczką Natalią Walewskską w Pałacu w Sannikach.
2019 – Występ w dla Akishino, brata 126. cesarza Japonii – Naruhito w mini skansenie przy Muzeum w Łowiczu.

Wyjazdy zagraniczne:

2007 – Bułgaria, Francja
2009 – Niemcy, Rumunia
2010 – Włochy
2011 – Bośnia
2013 – Słowacja
2014 – Francja
2015 – Niemcy, Węgry

Opracowanie tekstu: Jacek Rybus.