Spacer odbył się w miniona niedzielę, 30 marca 2014 r. i rozpoczął się sprzed muzeum miejskiego w Łowiczu, mieszczącym się przy Starym Rynku. Miejsce to nie zostało wybrane przypadkowo. To właśnie w obecnym gmachu muzeum, niegdyś mieściło się rosyjskie więzienie, do którego trafiło dwóch powstańców, biorących udział w walkach stoczonych, 7 lutego 1863 r., na terenie Puszczy Bolimowskiej. Byli nimi Adolf Szoppe i Wincent Bunszuns, obaj straceni w Łowiczu.

Historię tego wydarzenia oraz zarys wydarzeń z 1863 r. przedstawił przewodnik PTTK Adam Szymański. Następnie udano się pod pomnik Synom Ziemi Łowickiej, aby złożyć kwiaty i zapalić symboliczne znicze pamięci wszystkim walczącym o wolność Ojczyzny.

Podobnie uczyniono we wszystkich odwiedzanych podczas spaceru miejscach: przed pomnikiem Artura Zawiszy Czarnego w Alejkach Sienkiewicza i pomnikami Powstańców 1863, mieszczącymi się przy ulicy Powstańców 1863 i na Nowym Rynku w Łowiczu.

Przy pomniku Artura Zawiszy Czarnego przypomniano działalność bojownika o Niepodległość oraz jego ostatnie słowa wypowiedziane, gdy szedł na szafot: „Gdybym miał sto lat żyć, wszystkie ofiarowałbym swojej Ojczyźnie”. Przy pomnikach powstańców wspomniano rozstrzelanego Wincentego Bunszusa oraz straconego przez powieszenie Adolfa Szoppego.

W spacerze wzięło udział liczne grono młodzieży z Gimnazjum nr 2 w Łowiczu oraz osoby zainteresowane lokalną historią. Odwiedzanie historycznych miejsc Łowicza odbyło się w ramach ogólnopolskiej akcji PTTK „Turystyka łączy pokolenia”.

Pomniki Powstańców na Nowym Rynku i ulicy Powstańców 1863 w Łowiczu.

W Łowiczu znajdują się dwa pomniki poświęcone Powstańcom Styczniowym. Pierwszy na Nowym Rynku, wystawiony został w 1933 r. staraniem Komitetu Wykonawczego obchodu 70 rocznicy Powstania Styczniowego. Upamiętnia dwóch powstańców straconych w 1863 roku przez Rosjan: Wincentego Bunszusa i Adolfa Szoppego, biorących udział w walkach stoczonych, 7 lutego 1863 r., na terenie Puszczy Bolimowskiej.

Stoi w miejscu kaźni Adolfa Szoppego (Wincent Bunszus został rozstrzelany na łąkach Kostka – obecnie ul. Powstańców 1863 roku.) Niegdyś w tym miejscu stała szubienica. Forma pomnika to głaz narzutowy umieszczony na murowanej platformie. Na głazie umieszczono tablice z tekstem: „Miejsce stracenia powstańców 1863. Ku uczczeniu pamięci straconych z rąk zbirów moskiewskich kamień ten w 70 – ta rocznicę powstania kładzie: Społeczeństwo łowickie 1933”.

Drugi pomnik powstańców stoi przy ul. Powstańców 1863 r. w bezpośrednim sąsiedztwie skrzyżowania z ul. Gen. W Sikorskiego. Pierwotnie w tym miejscu stał wystawiony w 1917 r. drewniany krzyż znaczący mogiłę straconych powstańców. Jak wspomina w „Wiadomościach Historycznych” Władysław Tarczyński, naoczny świadek tego wydarzenia, grupa konnych żołnierzy dotąd jeździła końmi po mogile, aż całkowicie zostanie zatarte miejsce ich pochowku. Mieszkańcy Łowicza jednak doskonale pamiętali o grobie powstańców.

Jeszcze tego samego dnia jedna z dziewcząt zaniosła w to miejsce naręcze kwiatów, za co została aresztowana i zmuszona pod strażą sprzątać łowickie ulice. Inny mieszkaniec za postawienie na mogile na szybko sporządzonego krzyża został okrutnie pobity. Przed 1914 r., kiedy przeprowadzano drogę publiczną od traktu bitego łowicko-łódzkiego do stacji drogi żelaznej łowicko-kaliskiej, przy kopaniu rowów znaleziono dwie zbite skrzynie z niestrawionymi jeszcze kośćmi: były to zwłoki wyżej wspomnianych skazańców, więc potajemnie wyjęto je i złożono na cmentarzu Emaus w grobie innego zabitego powstańca pod Bolimowem, Karola Mejora.

Na miejscu dawnej mogiły wystawiono staraniem żołnierzy 10 Pułku Piechoty pomnik, który w czasie II wojny Światowej, dokładnie w 1939 r., został zburzony przez hitlerowców. Ocalał tylko krzyż ozdobiony wieńcem z metalowych liści dębu, wieńczący jego konstrukcję. Po wojnie pomnik został odbudowany i do dziś stoi przy ulicy wspomnianej ulicy. Na pomniku znajduje się tablica z napisem „Ku uczczeniu Pamięci straconych w tym miejscu powstańców Wincentego Bunszusa i Adolfa Szoppego”. Tablicę umieszczono w 1963 roku.

Tekst: Jacek Rybus
Opracowanie na podstawie źródeł:

• Dr. Jan Wegner „Łowicz w Powstaniu Styczniowym”,
• Władysław Tarczyński „Wiadomości Historyczne”,
• Romuald Oczykowski „Przechadzka po Łowiczu”.