Największym odkryciem było odsłonięcie reliktów najstarszego kościoła, czyli muru w zachodniej części nawy - informuje ks. Adam Matysiak, ekonom diecezji łowickiej. Pracujący w katedrze krakowscy badacze ustalili, że mogą to być pozostałości świątyni gotyckiej z XIV wieku.

Zdaniem archeolog i historyka sztuki Moniki Kamińskiej odkrycie średniowiecznych murów jest kluczowe dla odtworzenia najstarszych faz wznoszenia obecnej katedry. Dotychczas były one jedynie rekonstruowane hipotetycznie, głównie w oparciu o tradycję i źródła pisane, a w znikomym stopniu o materialne pozostałości.

Wiadomo również, że średniowiecznemu kościołowi towarzyszył cmentarz, który uchwycono w kilku miejscach na północ od najstarszych murów.

Wiele interesujących odkryć przyniosła eksploracja poszczególnych krypt, pomimo tego, że niektóre z nich (krypty prymasów Adama Komorowskiego i Jana Lipskiego), były już otwierane w latach 90. ubiegłego wieku.

Sporą niespodzianką okazała się wspólna krypta prymasów Mikołaja Prażmowskiego i Stanisława Szembeka w której znajdowały się cynowe pojemniki ze szczątkami obydwu hierarchów kościelnych.

Do najcenniejszych odnalezionych przedmiotów należą szaty, w których zostali pochowani obaj prymasi. Ich stan był bardzo zły, dlatego tez zostaną oddane do konserwacji. Po jej zakończeniu będą jednym z najbardziej wartościowych eksponatów. W krypcie nr 8 znaleziono cynowe przedmioty liturgiczne, kielich i patenę, a także uszkodzony świecznik. W tej samej komnacie złożone były trumny ze szczątkami kilku osób.

Ponieważ pochówki były naruszone, przypisanie wyposażenia do konkretnego zmarłego nie jest możliwe. Forma i zdobienia kielicha sugerują, że mogą one pochodzić ze schyłku XVIII wieku.

Wiele cennych dewocjonaliów, monet i detali architektonicznych znaleziono w krypcie nr 2, nazywanej mianem „komunalnej”. Szczególnym znaleziskiem jest srebrny pierścionek z tarczą w kształcie serca. Krypta ta była wypełniona warstwą budowlaną, pod którą kryła się ogromna ilość szczątków, przeważnie naruszonych. Z kolei w niższych partiach znajdowały się groby w trumnach - w jednej z nich zmarły był wyposażony w różaniec.

Zaskakującym odkryciem był pochówek żołnierza, na jaki natrafiono w krypcie nr 4. Zachowało się tu niemal kompletne wyposażenie zmarłego, m.in. naramiennik, guziki z napisami, prochownica oraz ryngraf z herbem nadanym w 1812 roku. Prac wykopaliskowych nie prowadzono w krypcie prymasa Lipskiego (nr 5). Jej wnętrze zachowane jest w bardzo dobrym stanie, a dużą atrakcją jest piękna posadzka wykonana z cegieł-palcówek z zachowanymi gdzieniegdzie odciskami łap zwierząt. Oryginalny kształt zachowała również krypta prymasa Komorowskiego (nr 9).

Docelowo dla zwiedzających mają zostać udostępnione wszystkie krypty. Nie do każdej jednak będzie możliwe wejście. Niektóre z nich są po prostu za niskie, a koszt ich przerobienia byłby zbyt duży. – wyjaśnia ks. Adam Matysiak. Dlatego też do niektórych krypt wejdziemy, a do innych będziemy mogli jedynie zajrzeć.

Turyści przebywający co roku do Łowicza do podziemi „Wawelu Mazowsza” będą mogli wejść , według planów, w pierwszym kwartale przyszłego roku. Do świąt Bożego Narodzenia w kryptach i w świątyni powinna zostać ułożona posadzka. Trzeba jeszcze wykonać drenaż oraz rozprowadzić instalację elektryczną.

Warto przypomnieć, że na pierwszy etap prac diecezja łowicka otrzymała pół miliona złotych dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Całość prac powinna się zamknąć w kwocie ok. 1,5 mln zł.

Tekst powstał na podstawie informacji zamieszczonych na stronie www.lowicz24.eu