Odsłonięcie nowych „gwiozd” w Alei Gwiozd Łowickich, odbędzie się sobotę, 7 września 2019 r. o godz. 16.00. Po odsłonięciu tablic w sali barokowej łowickiego muzeum, odbędzie się dalsza część uroczystości.

Warto przypomnieć, że „Gwiozdo Łowicko” to nagroda przyznawana od 2011 r. przez Miasto Łowicz. Prezentowane na hartowanym szkle „Gwiozdy Łowickie” wykonała twórczyni Danuta Wojda z Łowicza.

LAUREACI

Danuta Wojda urodziła się w Łaguszewie w 1950 r. Od dzieciństwa związana jest z Ziemią Łowicką. Jako jedna z twórczyń uprawia ginącą dziedzinę sztuki ludowej - wycinankarstwo. Dzięki blisko trzydziestoletniej pracy w spółdzielni „Sztuka Łowicka” poznała tradycyjne metody wykonywania i komponowania wycinanek. Dzięki temu mogła również rozwijać się jako twórca. W dorobku Pani Danuty znajdziemy: kodry kwiatowe i rodzajowe, gwiozdy i tasiemki, wycinanki ażurowe. Pozostaje wierna wzorom i motywom wywodzącym się z tradycji wycinankarskich regionu łowickiego. Prace Danuty Wojdy możemy znaleźć w zbiorach muzealnych oraz prywatnych kolekcjonerów.

Muzeum w Łowiczu również posiada jej dzieła. Największym osiągnięciem Pani Danuty było wykonanie wycinanki, która ozdobiła jeden z samolotów pasażerskich brytyjskich linii lotniczych - British Airways. Pani Danuta jest laureatką konkursów i przeglądów, m.in. „Ginące zawody – Sztuka Ludowa Województwa Skierniewickiego” (Żyrardów, 1996 r.), „Wycinanka Łowicka - Pamiątką z Polski” (Łowicz, 2004 r.), „Ludowa Plastyka Obrzędowa Okresu Wielkanocnego” (Łódź, 2001 r.). Uhonorowana Srebrnym Krzyżem Zasługi, Odznaką „Zasłużony dla Cepelii” (1986 r.), nagrodą „Łowicka Róża” (2017 r.). Wielokrotnie można było przyglądać się jej pracom na wydarzeniach organizowanych przez Urząd Miejski w Łowiczu, Powiat Łowicki, Muzeum w Łowiczu.

Rodzina Krajewskich z Zawidza włożyła duży wkład w rozwój rzeźbiarstwa ludowego, o czym świadczą liczne nagrody i wyróżnienia zdobywane przez jej członków. Tradycja została zapoczątkowana przez Wincentego Krajewskiego. Mimo trudnych początków jego praca została dostrzeżona i doceniona. Otrzymywał nagrody nadawane przez Ministra Kultury i Sztuki. Kontynuatorem tego dzieła został syn Jan oraz jego żona Alfreda, która rozszerzyła rodzinną twórczość o płaskorzeźby. Ich syn Krzysztof kontynuuje z powodzeniem rodzinną tradycję, zdobywając kolejne nagrody i wyróżnienia.

Wincenty Krajewski ur. w 18.07.1896 r. w Zawidzu Kościelnym, znany i utalentowany rzeźbiarz. Jego prace gromadzone są w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Kilkakrotnie uczestniczył w konkursach ogólnopolskich m.in. w konkursie na rzeźbę Fundacji „Cepelia” (Warszawa, 1969 r.), „Mikołaj Kopernik” (Toruń, 1973 r.), „Wielcy Polacy” (Toruń, 1975 r.), „Wojsko Polskie” (Warszawa, 1975 r.), zdobywając I, II, III miejsca. Jego dzieła wyróżniają się bogactwem przedstawionych tematów (Matka Boska Skępska, Święta Rodzina, Chrystus, święci i postacie historyczne), doskonałą techniką rzeźbienia, subtelną polichromią o odcieniach brązów, zieleni i czerni z dodatkiem srebra i złota.

Uhonorowany nagrodami i odznaczeniami, m.in. Nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia, Złoty Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Nagroda im. Jana Pocka, Nagroda im. Oskara Kolberga. Jan Krajewski, ur. 15.03.1935 r., twórca ludowy, rzeźbiarz. Uczestniczył w ogólnopolskich konkursach: ogólnopolski konkurs z okazji roku Kopernikowskiego (Toruń 1973 r., pierwsza nagroda), ogólnopolski konkurs „Wielcy Polacy” (1978 r., druga nagroda). Był członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych.

Przez 5 lat bezinteresownie uczył rzeźbiarstwa dzieci i młodzież w Gminnej Szkole Zbiorczej w Zawidzu Kościelnym. Mimo utraty wzroku nadal tworzył - jako niewidomy zdobył II nagrodę za Szopkę Bożonarodzeniową w Chojnicach. Zmarł w 2016 r. w wieku 81 lat. Uhonorowany odznaczeniami i nagrodami, m.in. Srebrny Krzyż Zasługi, Nagroda im. Oskara Kolberga, Złota Odznaka Zasłużony Działacz Kultury, Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego. Alfreda Krajewska ur. 10.08.1938 r. we wsi Rakszawa, woj. rzeszowskie. Jest żoną Jana Krajewskiego.

Początki jej pracy twórczej polegały na pomocy przy dziełach męża. Po krótkim czasie również sama zaczęła tworzyć. Jej pierwsza rzeźba obecnie znajduje się w Muzeum Mazowieckim w Płocku. Specjalizuje się w płaskorzeźbach. Własny styl zapewnił duże zainteresowanie jej twórczością, przyniósł wiele nagród i wyróżnień. Inspiracje czerpie z tematyki historycznej, wiejskiej i obyczajowej. Brała udział w ogólnopolskich konkursach: „Wojsko Polskie w rzeźbie ludowej” (Warszawa, 1975 r., III nagroda), „Wielcy Polacy, ich życie i dzieła w rzeźbie ludowej” i „Dziecko w sztuce Ludowej”.

Prace A. Krajewskiej znajdują się w muzeach w Sierpcu, Płocku, Toruniu, Warszawie, Krakowie i Łodzi. Otrzymała Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki III stopnia, Brązowy Krzyż Zasługi oraz Nagrodę Marszałka Województwa Mazowieckiego. Krzysztof Krajewski, ur. 22.07.1970 r. w Sierpcu, zamieszkały od dziecka w Zawidzu Kościelnym. Syn Jana i Alfredy Krajewskich. Od dzieciństwa zajmował się rzeźbiarstwem. Brał udział w wielu konkursach i wystawach, w których był nagradzany.

Pierwszą nagrodę otrzymał w wieku 15 lat za udział w konkursie dla rzeźbiarzy ludowych „Zło dobrem zwyciężaj” (Sierpc, 1985 r.). Uzyskał wyróżnienie w dziedzinie rzeźby na wystawie „Ludowa rzeźba, malarstwo i dywany dwuosnowowe Polski północnej” (Toruń, 1991 r.). Zdobył Honorową Nagrodę Specjalną w konkursie na Milenijną Szopkę Bożonarodzeniową w Gdańsku (2000 r.). Kolejne wyróżnienie i nagrodę otrzymał za udział w konkursie „Gdyńska szopka” zorganizowanym w Gdyni w 2000 i 2001 r.

Stanisław Wielec, dyrektor Zespołu Pieśni i Tańca „Blichowiacy” w latach 1978 - 2001. Zespół pod jego kierownictwem koncertował nie tylko w kraju, ale i za granicą zdobywając wiele nagród oraz wyróżnień (m.in. I miejsce na festiwalu folklorystycznym zorganizowanym przez Towarzystwo Przyjaźni Folkloru i Kultury Polskiej w Mericourt we Francji w 1993 r., I nagroda na Biennale Folkloru w Łowiczu w 1993 r., I miejsce na Festiwalu folkloru polskiego w Dortmundzie w Niemczech w 1996 r.).

Głównym celem zespołu była promocja folkloru łowickiego. Mimo przejścia na emeryturę nadal aktywnie uczestniczy w propagowaniu kultury łowickiej. W 2003 r. założył zespół folklorystyczny „Masovia”, w 2009 r. zespół dziecięcy „Furkotki”, skupiający dzieci z niepełnosprawnościami. Obecnie jest członkiem zespołu śpiewaczego „Ksinzoki”. W 1999 r. wyróżniony tytułem „Łowiczak Roku”. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. odznakę Zasłużony działacz kultury (1984 r.), Medal Komisji Edukacji Narodowej (2000 r.), Złoty Krzyż Zasługi (1983 r.), nagrodę „Łowicka Róża” (2012 r.).

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny - jeden z największych polskich zespołów folklorystycznych, założony 1 lipca 1953 r. przez Stanisława Hadynę oraz Elwirę Kamińską. Siedziba zespołu mieści się w pałacu w Koszęcinie. Zespół posiada bogaty repertuar, na który składają się wielkie, barwne i dynamiczne widowiska propagujące kulturę wszystkich regionów Polski, koncerty edukacyjne, prezentacje muzyki klasycznej i sakralnej. Możemy w nim odnaleźć między innymi program „Suita Łowicka”.

Przez lata zespół zdobył również wiele nagród, m.in. Złotą Odznakę Honorową „Za Zasługi dla Województwa Śląskiego”, „Medal Królewski” Towarzystwa Strzeleckiego Bractwo Kurkowe z Krakowa, Medal „Mater Verbi” Tygodnika Katolickiego „Niedziela”, medal „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”. Na te nagrody zapracowało kilka pokoleń pedagogów i młodych ludzi, dla których „Śląsk” był pasją i sposobem na życie. Dzięki nim zespół zdobył miano ambasadora polskiej kultury. Jest to grupa, która występuje na wielkich światowych scenach, ale także w małych miejscowościach. „Śląsk” prężnie się rozwija poprzez liczne konferencje, szkolenia, koncerty edukacyjne i warsztaty wokalno - taneczne dla szkół, wycieczki.

„Gwiozda” to jeden z trzech typów łowickiej wycinanki, obok „kodry” i „tasiemki”, element dawnego wyposażenia wnętrz. Jej historia sięga II połowy XIX wieku, kiedy to wycinankami zaczęto dekorować wnętrza izb chałup mieszkańców dawnego Księstwa Łowickiego, umieszczając gwiozdy na belkach stropowych oraz jako zwieńczenie „tasiemek” wieszanych na ścianach. Gwiozda to wycinaka okrągła, często z brzegami nieregularnymi, np. w formie drobnych ząbków. Jej dekorację stanowiły symetryczne elementy roślinne oraz zwierzęce (np. popularny regionie łowickim kogut). Od lat 20. XX w. powstają gwiozdy tzw. ażurowe, wykonywane dla odbiorcy miejskiego, nie będące elementem wyposażenia wnętrz. W ażurowych kołach, również z dekoracją symetryczną, obok pojedynczych, pojawiają się zwielokrotnione motywy roślin (kwiaty, przede wszystkim róże) i zwierząt (koguty, pawie).

Obecnie „gwiozda”, podobnie jak pozostałe rodzaje wycinanek nie pełni funkcji użytkowej. Jest popularną pamiątką kojarzoną z regionem łowickim, chętnie nabywaną przez turystów. Gwiozdy ażurowe wykonywane są przez niemal wszystkie działające wycinankarki. W wycinankach tych, będących prawdziwymi dziełami sztuki, ujawnia się talent i kunszt wykonujących je twórczyń ludowych (opr. na podstawie A. i H. Świątkowscy, Łowicka sztuka ludowa, Warszawa 1996 r.).