(+48) 46 837 34 63

1648 r. – 1650 r.

Łowicz

99-400 Łowicz
Aleje Sienkiewicza 15

województwo łódzkie
powiat łowicki
gmina Miasto Łowicz

Nr i data wpisu do rejestru zabytków
129/114 z dnia 18.08.1967 r.

Lidia Lamcha na zlecenie Urzędu Miejskiego w Łowiczu
listopad 2012

Klasztor bernardynek położony nieco na uboczu, na tzw. Glinkach, powstał w latach 1648-1650. Fundatorem był kasztelan gostyński Marcin Sadowski i jego żona Magdalena z Walewskich. Kompleks budowli zaprojektował architekt wykonujący wiele prac w Łowiczu – Tomasz Poncino. Arcybiskup Maciej Łubieński fundacje tę zatwierdził i wprowadził zakonnice do klasztoru.

Bernardynki żyły wspólnie według Trzeciej Reguły św. Franciszka z Asyżu, uzupełnionej specjalnymi przepisami. Jest to zakon ścisły, gdzie obowiązują 3 śluby zakonne i klauzura. Uposażenie sióstr było bardzo skromne, łowickie bernardynki zarabiają na swoje utrzymanie prowadzeniem przyklasztornego gospodarstwa, uprawą ziemi. Bywa, że jesienią kwestują na podłowickich wsiach, trudnią się hafciarstwem i introligatorstwem, wytwarzają opłatki i komunikaty.

W 1898 roku władze carskie zamknęły klasztor, a siostrom nakazały udać się do Wielunia. Do naszego miasta powróciły w 1918 roku. Kościół sióstr bernardynek pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny jest jednonawowy i posiada 5 ołtarzy. Przy ołtarzu głównym z polichromowanego drewna obraz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, słynący cudami. NA pierwszym planie święci:Joachim i Anna rodzice NMP, wyżej, nad nimi z kielicha lilii występuje Niepokalana Dziewica, a nad nią widnieje pączek z wyobrażeniem Dzieciątka Jezus.

Jest to podobno wierna kopia pierwszego obrazu, znajdującego się w tym ołtarzu, o którym przechowano następującą legendę: podczas wojen szwedzkich jeden z generałów po wkroczeniu do Łowicza oddał miasto na łup żołnierzom. Sam ze swoją siostrą udał się do kościoła sióstr bernardynek (nie znamy powodu tej wizyty). Szwedka patrząc na główny ołtarz ujrzała niezwykłe rzeczy, które przejęły ją zdumieniem i strachem. Generałowi zaś wydawało się, że z obrazu promieniuje dziwny blask.

Przywołali więc siostry i domagali się wyjaśnienia zjawiska. Nie wiemy jednak, co ujrzała Szwedka, ani jakiej odpowiedzi udzieliły siostry. Wiadomo tylko, że wydarzenie to ocaliło kościół i klasztor od grabieży, a siostra szwedzkiego generała złożyła znaczna ofiarę, za która zakonnice odnowiły ołtarz i świątynię. W niszach po prawej i lewej stronie ołtarza głównego znajdują się rzeźby św. Franciszka i św. Antoniego. Wyżej zaś rzeźby leżących aniołów, a dalej figury św. Stanisława biskupa i św. Bonawentury.

W prawym bocznym ołtarzu znajduje się pochodzący z XVIII wieku krucyfiks rzeźbiony, natomiast na zasuwie obraz św. Antoniego z Dzieciątkiem z 1855 roku, pędzla Ludwika Jabłońskiego. W nadstawie ołtarza obraz przedstawiający św. Elżbietę Węgierską. Ołtarz po przeciwnej stronie przedstawia stygmatyzację św. Franciszka – tego samego autora. Na zasuwie obraz św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus, wykonany w latach 30. XIX wieku.

W ołtarzu z obrazem Przemienienia Pańskiego (tuż za ołtarzem z krucyfiksem), odnowionym w 1863 roku przez Walerego Jodłowskiego, przez 1919 rokiem stały figury: Serca Najświętszej Marii Panny i św. Michała Archanioła, ofiarowane przez księcia Michała Radziwiłła z Nieborowa i jego żonę Marię. Ostatni ołtarz z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej został przeniesiony z dawnego kościoła bernardynów w Łowiczu.

W 1872 roku odnowił go Walery Jodłowski z Warszawy. W zastawie ołtarza obraz św. Rocha. Barokowa ambona pochodzi z XVIII wieku, jej kosz pokrywają postaci ewangelistów dzieła o wielkiej wartości artystycznej. Na belce tęczowej, oddzielającej prezbiterium od nawy, znajdują się pasje, XVIII-wieczna rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego oraz rzeźby Matki Boskiej i aniołów. Chór, na którym modlą się siostry podczas mszy, wsparty jest na trzech arkadach; organy wykonane w 1844 roku przez Mateusza Mielczarskiego, fachowca wywodzącego się z Łowicza.

Pod ołtarzem, w prezbiterium kościoła, pochowani są jego fundatorzy oraz siostry, które zmarły przed rokiem 1898, tj. kasatą zakonu. W skarbcu, wśród wielu przedmiotów o historycznej wartości, wyróżniają się: wczesnogotycki krucyfiks z 1280 roku, Pieta – rzeźba z przeł. XVII i XIX wieku oraz rokokowa rzeźba Matki Boskiej Łaskawej z XVIII wieku. Ponieważ w zakonie sióstr bernardynek obowiązuje klauzura, nie możemy obejrzeć ani pięknych krużganków, ani wirydarza.

Źródło informacji: Urząd Miasta w Łowiczu "Na łowickim szlaku"